Brúk fyri hjálp
við tekstinum?

Líka sum rithøvundarnir, sum hava skrivað hasar bøkurnar á myndini, so trúgvi eg uppá, at orð kunnu broyta heimin.

Men sum teksthøvundur havi eg varnast eina nýggja gongd í lýsingavinnuni. Nú snýr tað seg mest um at fanga uppmerksemið hjá fólki – heldur enn framleiða nýskapandi, innihaldsríkt tilfar. Men eg trúgvi uppá, at undirhald selur. Hetta er altíð mítt útgangsstøði, tá eg skrivi tekstir fyri teg. Tí um vit stjala tíðina hjá fólki, so skulu vit geva teimum okkurt gott afturfyri. Eg veit ikki, um eg sum teksthøvundur megni at broyta heimin til eitt betri stað. Men hvør veit – kanska føroysku lýsingavinnuna?

Niðanfyri sært tú ymiskt, sum eg kann hjálpa tær við.

Lýsingatekstir

40.000 føroyingar eru á Facebook hvønn einasta dag, har 3. hvørt uppslag er ein lýsing. Men sig mær nú – minnist tú, hvat tann síðsta lýsingin, tú sást, snúði seg um? Nei?

Skulu viðskiftafólkini varnast og minnast tína lýsing, mást tú fyrst hava eitt gott hugskot og ein viðkomandi boðskap, og hetta skal alt ballast inn í ein sannførandi tóna.

  • Øll lýsa á sosialum miðlum. Summi síggja hetta sum truplar umstøður, tí kappingin er so stór. Onnur síggja hetta sum eina spennandi avbjóðing – at veruliga spíla seg út við feitum boðskapum.

    Lýsingar á sosialum miðlum kosta lítið og einki (til samanberingar) og kunnu veruliga seta gongd í virksemið hjá tær. Um tú altso hevur ein beinraknan boðskap og eina yvirskrift, sum brennir seg fasta í huganum á fólki.

  • Hóast online-lýsingar hava verið her í 1-2 áratíggju, so eru tað mong, sum ikki reiðiliga duga at fyrihalda seg til hetta slag av lýsingum.

    Her eru trý góð ráð: 1) Finn kjarnan í lýsingini – sker alt óneyðugt feitt burtur og lat tann mest viðkomandi høvuðsboðskapin standa eftir. 2) Finn fyrst eina yvirskrift, harnæst eina mynd. Tað er ikki nokk við eini flottari mynd, um yvirskriftin ikki er fangandi. 3) Brúka tíð upp á ein call-to-action-knøtt, um tú ætlar at leiða fólk víðari. Vel eitt lívligt sagnorð og brúka kontrastlitir til sjálvan knøttin.

  • Ein fleiri metra long lýsingatalva – er tað bara eg, sum síggi hetta formatið fyri mær, tá ið eg blundi og ímyndi mær, hvussu lýsingin fer at taka seg út? At kunna peika upp og siga: “Hatta har – hatta er mín lýsing!”

    Tí uttanduralýsingar s-í-g-g-j-a-s-t. Tær fanga uppmerksemið hjá fólki hvønn tann einasta dag til ella frá arbeiði. So er spurningurin – er boðskapurin í tínum lýsingum nóg sterkur, til at fólk eisini minnast til lýsingina, tá ið tey seta bilin frá sær?

  • Blaðlýsingar eru dinosaurar í lýsingaverðini. Fyrr vóru tær hin fremsti marknaðarføringsmiðilin. Men tær eiga tó enn sítt pláss. Munurin – ella kanska FYRImunurin – við blaðlýsingum tá og nú er fyrst og fremst, at ein grafisk lýsing tekur seg nógv betur út á eini heilari blaðsíðu enn á einum lítlum telefonskermi. Hartil kemur, at viðskiftafólkini eru meira nærløgd og geva sær betri stundir at lesa bløðini (í mun til á teldu og í telefon), sum merkir, at her fært tú ordiliga komið undir húðina á fólki.

  • Útvarpslýsingar eru sjáldan tað fyrsta valið. Og nettup hetta er kanska styrkin við teimum. Serliga í hesum tíðum, har vit verða díkt undir í so nógvum visuellum lýsingum. Eygu okkara varnast tær ikki eingongd longur.

    Seinastu árini eru útvarpsrásirnar vorðnar fleiri og fleiri her á landi, og tær hava allar nokk so ymiskar málbólkar. Hvørjari rás munnu tíni viðskiftafólk lurta mest eftir?

Filmslýsingar

Leikarar, filmslið, útgerð, staðseting, útrulling. Filmslýsingar eru ikki bíligar. Tí hevur tað alt at siga, at lýsingin verður eksekverað ordiligt við eini spot-on søguforteljing. So veitst tú, at tú fært okkurt fyri pengarnar.

Eg havi drúgvar royndir við at skriva og leikstjórna filmslýsingar, og so havi eg eitt tætt tilknýti til fremstu filmsframleiðararnar í landinum.

  • Hugskotsmenning – hetta at finna upp á konsept, tema og boðskap – er eitt tað stuttligasta í hesari vinnuni. Eisini tað týdningarmesta. Eg kann koma at sparra um ymisk hugskot, finna hóskandi tilgongdir og vinklar til at fortelja søguna og skapa ta yvirorðnaðu rammuna til filmslýsingina.

  • Sum sagt – tað fyrsta er at finna eitt gott hugskot. Tað næsta er frásøgukynstrið. Ein góð filmslýsing kveikir kenslur í hyggjaranum, sum kann knýta góð sambond tykkara millum. Tí er tað avgerandi fyrst at skilja málbólkin og at finna ein viðkomandi boðskap, sum tey kenna seg aftur í. Hetta skal so alt flættast inn í eina søgugongd, sum rúnabindur tey frá 1. sekundi.

    Eg skal ikki lova, at tú vinnur ein Geyta fyri filmslýsingina, men tú fært kanska onkur nýggj andlit inn á gólv.

  • Eg elski at skriva manus – at lata telduna upp, opna eitt blankt skjal, smalka marginurnar og velja obligatoriska fontin Courier New – tað kennist sum at skriva við skrivimaskinu.

    Eitt manuskript er bara ein frásøgn av dialoginum, og hvat annars gongur fyri seg í filmslýsingini, men orðini eru neyv og mála myndir í huganum á leikarum, filmsliði o.s.fr. Eins og við storyboardi er eitt manuskript hent, tí tað kommunikerar hugskot og innihald á einum lágpraktiskum støði, áðrenn alt maskinaríið verður sett í verk.

  • Eitt storyboard er eitt sindur sum eitt Anders And-blað, har hvør mynd, sum er stuðlað við einum teksti, lýsir eina støðu i søgugongdini. Storyboardið lýsir gjølla allar smálutir, so at øll hava somu fatan av filminum, áðrenn farið verður á settið. Men tað fíggarliga spælir eisini inn, tí tað kostar nógv at ringja til leikarar og filmslið at koma at taka eina senu upp av nýggjum, meðan tað til samanberingar kostar lítið og einki at tekna eina nýggja senu í storyboardinum.

Tekstrættingar

Føroyska málið hevur ein stóran leiklut í okkara tjóðarsamleika. Øll hava eina meining um føroyskt. Tað merkir, at ein illa orðaður tekstur lættliga kann skaða títt trúvirði.

Eg trein inn í lýsingavinnuna sum málfrøðingur við eini MA í føroyskum (og fyri tíðina arbeiði eg eisini parttíð sum málsligur ráðgevi í Málráðnum). So meðan lýsingatekstir eru mín nissja, so er mállæra hóast alt mítt handverk.

  • Rættlestur av lýsingatekstum hevur líka nógv at siga sum fínpussing á einum snikkaravirki. Ein lítil skøva ella eitt skeivt ð – tað tekur uppmerksemið frá allari heildini. Í grundini røkka stavivillur út um tann einstaka tekstin, tí um tú sjuskar við rættlestrinum, so halda summi, at tú eisini sjuskar við tínum vørum ella tænastum.

    Lukkutíð gongur tað báðar vegir. Um teksturin er lýtaleysur – hvørja ferð – so fáa viðskiftafólkini og samstarvsfelagarnir álit á tær, tí tú umboðar samvitskusemi og nærlagni.

  • Áðrenn vit vita av, so dugir vitlíki at tosa føroyskt. Men tað verður seinur dagur, at tað fer at kunna týða til føroyskt. Tí man kann ikki týða innihald 1-1. Har eru máliskur, syntaksur, slang og málføri, sum mugu fylgja við í týðingini. Hartil kemur eisini tóni og huglag. At týða snýr seg meira um at kenna mentanina enn at duga mállæruna. Tað sagt, so dugi eg flótandi enskt og danskt (spanskt verður tað næsta) og kann akkurát sum einki týða úr og í føroyskt.

  • At rættlesa er at rætta villur í einum teksti. Men at reinskriva er (umframt at rættlesa) at tryggja samanhang millum sjálvt innihaldið og so brandið hjá fyritøkuni (við at taka atlit at tóna, orðavali, flow og formatering). Hetta ger, so at teksturin vekur størri ans í málbólkinum.

    Reinskriving er ein nærløgd umskriving, sum tryggjar, at teksturin er tann best hugsandi útgávan av sær sjálvum.

    Sagt øðrvísi – at rættlesa er sum at strúka eina rukkuta arbeiðsskjúrtu. At reinskriva er sum at skraddaraseyma ein smokingjakka til eitt gallakvøld.

Tekstinnihald

Er tað eitt sindur síðan, at tú legði okkurt út á sosialum miðlum? Treingja heimasíðutekstirnir til at blíva frískaðir upp? Hvussu við tíðindabrøvum, bloggum og faldarum? Allar fyritøkur hava nógv samskiftið úteftir. Men tað eru ikki allar fyritøkur, sum hava ein og sama tóna í samskiftinum.

Tá ið eg skrivi tekstir, havi eg altíð ein sendara (teg) og ein móttakara (kundan hjá tær) í huganum, og eg taki altíð tað fyrilit, at teksturin er greiður og lættur at lesa.

  • Sosialir miðlar eru eitt kovboyland. Her kappast tú við altjóða lýsingar og memes. Er uppslagið hjá tær ikki meira áhugavert enn uppslagið omanfyri, so blaða viðskiftafólkini víðari í stundini.

    Men hóast kappingin er hørð, so kanst tú við einum áhaldandi samskifti, sum er viðkomandi, og sum leggur upp til tvívegis samskifti, varðveita góða sambandið við verandi kundar – og eisini fáa samband við nýggjar kundar.

    So skriva tær hetta aftan fyri oyrað: Á sosialum miðlum snýr tað seg ikki (bara) um at selja. Tað snýr seg um at skapa eitt tilknýti gjøgnum eina konkreta realisering av felags virðum. Tað liggur í orðinum – sosialir miðlar.

  • Hevur tú fyri kortum fingið eina flunkandi nýggja heimasíðu – men sjálvur heimasíðuteksturin er enn hin sami gamli, sum varð skrivaður, langt áðrenn fyritøkan hevði ment seg til tað, sum hon er vorðin í dag? Sambært Google vitja vit í mesta lagi 53 sekund á eini heimasíðu. Fólk hava skund. Tey leita eftir onkrum ávísum. Tí mugu heimasíðutekstirnir ikki bara vera væl skrivaðir, men eisini væl uppsettir – so at fólk fáa eitt skjótt yvirlit yvir innihaldið á síðuni.

  • Tað eru trý ting, sum skulu ganga aftur í øllum tekstligum samskifti.

    1) Innihaldið skal snúgva seg meira um viðskiftafólkini enn um fyritøkuna, vørurnar ella tænasturnar. Tú skalt ikki bara reypa – tú skalt nøkta ein tørv, selja ein dreym.

    2) Roynir tú at kunna, at undirhalda ella kanska at promovera? Endamálið við tekstinum skal vera púra greitt. Hav ein boðskap. Ikki fleiri, tí tað ørkymlar.

    3) Tekstirnir – les: fleirtal – skulu altíð vera reglufastir í tóna og stíli, so at lesarin kennir fyritøkuna aftur í øllum samskiftinum.

Branding

Hvussu fært tú summi at velja teg fram um onnur, um tey ikki kenna teg ella tínar fantastisku vørur frammanundan? Svarið er branding.

Eitt brand er samlaða fatanin, sum onnur hava av tíni fyritøku. Um tú hevur eitt logo og ein grafiskan samleika, so ert tú longu komin hálvan veg. So manglar tú bara tað tekstliga so sum slagorð og málsligan samleika.

Eg kann føra brandið frá 50% upp á 100% við at tryggja samanhang í øllum samskiftinum.

  • Slagorð sum t.d. slogan og tag-lines eru fyri ein tekstahøvund sum eitt búmerki er fyri ein sniðgeva. Tað besta sum finst. Hetta er fínpussarí og nørdarí. Eitt gott slagorð fortelur søguna um fyritøkuna í einum setningi, tað liggur væl á tunguni og er vakurt at líta á. Hesi spara tær nógvar tímar í longdini, tá ið tú skalt finna upp á nýggj átøk ella yvirhøvur framleiða ymiskt lýsingatilfar.

  • Summi vøruheiti eru so beinrakin, at tey gerast samheiti fyri vøruna sjálva. Velcro® og post-it® eru tvey dømi. Hetta er tað ultimativa heiðursmerkið hjá okkum orðasmiðum. Nú skal eg ansa eftir, hvat eg sigi, men eg kann tó lova tær eitt – tú verður nógvar ferðir glaðari fyri vøruna, um hon hevur eitt beinrakið heitið, og tað sama verða tíni viðskiftafólk. Tað er lætt at dáma eina fyritøku ella vøru, sum eitur Google ella Nike. Men tað kann man ikki siga um 'Backrub' og 'Blue Ribbon Sports' – sum eru upprunaligu heitini hjá Google og Nike.

  • Veitst tú, hvat er nokk so áhugavert? Fólk tíma betur at lesa ein tekst við stavivillum, um teksturin gevur eina greiða mynd av tær – heldur enn ein lýtaleysan tekst, sum ikki hevur nakra persónliga útstráling.

    Ein samskiftishandbók er eitt skjal (eitt sindur à la ein sniðhandbók, sum lýsir grafiska samleikan). Hana kanst tú lúra í, tá ið tú samskiftir framyvir, og tá veitst tú, at boðskapirnir altíð endurspegla tey røttu endamálini og virðini, og síðst, men ikki minst, at samskifti er sannførandi, viðkomandi og í eygnahædd við rætta málbólkin.

    Ein samskiftishandbók er hent hjá øllum fyritøkum, men serliga størri fyritøkum, tí so vita øll starvsfólkini, hvussu tey skulu orðbera seg – tí ofta sæst, at jú størri fyritøkan er, jú meira fragmenterað er samskiftið úteftir. Har eru ov nógvir pennar. Og tað er problematiskt, tí endabrúkarin veit ikki, hvør ið skrivar tekstirnar. Tónalagið skal altíð vera tað sama. Tað verður tað við eini samskiftishandbók.

  • 'Tilverugrundarlagið' … 'missiónin' … 'hvíið' … Tað er ymiskt, hvussu fólk kalla tað, men allar fyritøkur við virðing fyri sær sjálvari hava eitt slag av manifesto, sum er høgt í grót, sum lýsir týdningin av fyritøkuni og klárger, júst hví fyritøkan eigur sítt pláss í vinnuni.

    Endamálsorðingin er ikki bara ein fangandi tekstur. Tað er ein fangandi tekstur, sum aðrir fangandi tekstir spretta úr: elevator-pitch, bio-teksturin á Facebook, um okkum-síðan á heimasíðuni. Um alt samskiftið úteftir tekur støði í endamálsorðingini, kanst tú stíla fyri, at øll fáa somu fatan av fyritøkuni. Bæði starvsfólk og viðskiftafólk.

Soleiðis gera vit

Fyrst práta vit saman

Eitt innleiðandi brief ella ein lítil hugaroksfundur er fyrsta stigið. Vit seta okkum at práta um endamálið og lufta ymiskar møguleikar, so at eg eri ílatin til uppgávuna. Tá ið vit eru komin ásamt um eina gongda leið, og eg havi fingið ta neyðugu kunningina og savnað viðkomandi tilfar saman, so fari eg í gongd.

Síðan geri eg gand

Eg tillagi altíð skrivistílin til ta ásettu uppgávuna, og eg havi altíð tín málbólk í huga, tá ið eg skrivi. Um uppgávan fevnir víða, so verður tað kanska eitt sindur av leypandi pingpong okkara millum – bara fyri at tryggja, at vit altíð eru á somu síðu.

Og so fært tú tekstin

Tá ið teksturin situr, júst sum hann skal, og tú ert 100% tilfreðs, so er bara eftir hjá tær at senda teir út í tað almenna rúmið. So setur tú teg afturá og bíðar eftir, at telefonin ringir, hurðin bankar, og postkassin fyllist við fyrispurningum frá spentum viðskiftafólkum (og eini lítlari rokning frá mær).

Ert tú komin at sneyta
hjá tínum nýggja kappingarneyta?

Nei, tí eg havi faktiskt ongar kappingarneytar. Bara vinir og fólk, sum elska sítt fak og vilja lyfta lýsingavinnuna upp á eitt hægri støði.

Eitt tað besta, eg veit, er at samstarva við lýsingastovur, forritarar og onnur í vinnuni. Eitt samstarv við ein tekstahøvund lættir serliga um hjá sniðgevum, sum so kunnu sita og tekna í frið og náðum uttan eisini at skula stríðast við at snikka saman eina góða yvirskrift.

Hug til samstarv? Gev eitt prei. So fáa vit at síggja, hvussu vit kunnu fáa tað besta burtur úr hvørjum øðrum.

Vilt tú vita
meira um meg?

Tú sigur bara til

Við einum teksthøvundi á síðulinjuni fert tú at framstanda sum serfrøðingur á tínum øki. Tey røttu viðskiftafólkini fara at tekkjast tær og fáa tokka til tínar vørur og tænastur. Ikki bara tí tú ert kappingarførari enn onnur. Men tí tey kenna seg aftur í tínum samskifti. Tey síggja, at tit hava okkurt í felag.

Send mær eini boð og lýs í stuttum, hvørjar avbjóðingar ella dreymar tú hevur. So finna vit ein dag at práta um tað.